Ev yeməkləri ilə bəslənilən heyvanlar xəstə olur
Ev yeməkləri ilə bəslənilən heyvanlar xəstə olur
Bu gün Azərbaycan Avropa ölkələri ilə müqayisədə heyvan bəsləmək baxımından olduqca geridir. Azərbaycanda, ümumiyyətlə, əksəriyyət evdə heyvan bəsləməyi qəbul etmir. Belə ki, heyvanla bir evdə qalmaq, zaman-zaman eyni divanı, eyni əşyaları paylaşmaq, hətta bir masada qidalanmaq çoxumuz üçün xəstəlik mənbəyi sayılır. Lakin bu halı normal qarşılayanlar da var.
Mehriban Ağayevanın sözlərinə görə, evdə heyvan saxlamaq yaxşıdır, lakin valideynləri buna imkan vermir. Belə olan halda heyvandan insana xəstəliklərin keçməsi də normaldır, çünki heyvan vaxtlı-vaxtında müayinə edilmir və xəstəliyi varsa, müalicə də olunmur: "2 ildir evdə pişik saxlayıram. Valideynlərim heç cür razı olmasalar da, məcbur edərək evdə saxlayıram. Birinci pişiyim xəstələnəndə qorxumdan evdə demirdim. Bilirdim ki, onu azdıracaqlar. Qəribə səslər çıxarıb yediyini qaytarırdı. Çox çəkmədi ki, öldü. İkinci pişiyimi isə vaxtlı-vaxtında müayinədən keçirirəm. Xəstələnəndə valideynlərim məndən qabaq narahat olur. Çox istəyərdim ki, onlar pişik üçün narahat olsunlar, onun xəstəliyinin mənə keçməsinə görə yox".
M.Ağayeva deyir ki, valideynləri pişiyin də ən az uşaq qədər xərclərinin olmasına görə etiraz edirlər. Vaxtında müayinə və müalicələr, peyvəndlər, pişik qidaları, vitaminləri kifayət qədər pul tutur və yalnız bu formada saxlanan pişiklər sağlam və təhlükəsiz olur: "Mağazalarda pişik yeməkləri almaq mümkün deyil. Kiçik qablaşdırmada olan qidalar 2 manatdan bahadır. Onu da birdəfəyə qurtarır. Eləcə də peyvəndin biri 25 manata yaxındır. Heyvan qidaları insan yeməyindən bahadır. Əgər hər şey cibə uyğun olsa, bizdə də heyvan saxlamağa pis baxılmaz".
Veterinar Zülfiyyə Kərimlinin sözlərinə görə, evdə saxlanan heyvanlara mütləq onlar üçün istehsal olunmuş qidalar verilməlidir. Ev yeməklərindən də vermək olar, lakin daim olaraq heyvanları ev yeməkləri ilə bəsləmək onların sağlamlığı üçün əlverişli deyil: "Məlumatsız bir şəkildə mağazalardan hazır heyvan qidaları alıb onları bəsləmək hər zaman xeyirli olmur. Məsələn, can rahatlığı sayılan pişik qidaları var ki, onlarda kəskin aromalar, tünd ədviyyatlardan istifadə olunur və bu qidalarla bəslənən pişiklərin daim suya ehtiyacı olur. Bəzən görürük ki, insanlar yolda, mağazaların qarşısında bu cür hazır qidaları pişiklərin qarşısına tökür, lakin nəzərə almaq lazımdır ki, eynən insan qidaları kimi pişik qidalarının da olar- olmazları var. Yəni heyvanın ümumi vəziyyətinə görə bu qidalar seçilməlidir. Ev yeməklərinin yedizdirilməsinin düzgün olmamasına gəlincə, əvvəla insan orqanizmi ilə heyvanınkı bir deyil. Yəni insan yeməyi yeyirsə, ondan sonra meyvə-tərəvəz qəbul edirsə, evdə saxlanılan it, pişik sadəcə yeməklə kifayətlənir. Nəticədə heyvanın qarnı doyur, lakin onun vitamin və mineral deposu boş qalır. Bu zaman zəiflik, tük tökülməsi, arıqlama və digər hallar üzə çıxır. Əgər satışda olan heç bir qidanın verilməsini istəmirsinizsə, o zaman eynilə körpə uşaq kimi heyvan qidası hazırlanmalıdır. Qaynadılmış kök, toyuq, kartof, müxtəlif otlar əzilib püre halına gətirilməlidir. Bu formada verilmiş ev yeməkləri hazır yeməklərdən üstün ola bilər. Əks halda hazır qidalarla bəslənilməsi yaxşıdır".
Veterinar bildirir ki, evdə saxlanılan heyvanlara qətiyyən çiy ət və yarıbişmiş yeməklər verilməməlidir. Çünki onların bədənində yaranan hər hansı bir xəstəliyin sahibinə keçməyəcəyinə zəmanət yoxdur. "Bəzən heyvan sahibləri heyvan qidalarının bahalığından şikayət edir, amma nəzərə almaq lazımdır ki, bu qidalar arasında da fərq var. Ola bilər ki, qida ucuz olsun, it və ya pişik onu ləzzətlə yesin, amma bu cür qidalar hazırlandıqdan sonra üzərinə yağ çilənmiş olur. Bir növ heyvanın iybilməsi aldadılır. Bu cür qidalar heyvanlarda böyrək xəstəlikləri, eləcə də müxtəlif qurdların yaranmasına səbəb olur. Çünki içərisindəki ətin mənşəyi məlum deyil. Bu gün insanlar arasında at, eşşək əti təlatümü ola-ola heyvanlarda hansı sağlam ətdən söhbət gedə bilər?"
Müsahibimiz deyir ki, qidaları heyvanların yaşı və ağırlığına görə seçmək lazımdır. Belə olan halda həm sağlam, həm uzunömürlü olacaqlar.
Günay RAMİZQIZI
