Vəhşi heyvanların yemləndirilməsi
Vəhşi heyvanların yemləndirilməsi
Heyvanların yemləndirilməsində istifadə edilən bütün növ heyvani və ya bitki mənşəli
yemlər kimyəvi tərkibinə görə təhlil edilməli və orqanizmə lazım
olan qida maddələri ilə təminedilməlidir.
Heyvan mənşəli yemlər. Vəhşi heyvandarlıq
fermalarında saxlanılar gümüşü-qara tülkü, mavi-şimal tülküsü, su samuru, çöl samuru yırtıcı
olduqlarına görə onlar sərbəst halda heyvaniyemlərlə qidalanırlar.
Belə yırtıcıların
həzm orqanları heyvani mənşəli yemlərlə qidalanmağa tam uyğunlaşmışlar. Onlar sellüloza tərkibli bitki
yemlərini yaxşı həzm edə bilmir və belə yemləruyğunlaşmayıblar.
Vəhşilər qəfəs şəraitində saxlandıqda aşağıdakı heyvani yemlərdən istifadə edirlər: ət və ət
kombinatının tullantıları, balıq və balıq sənayesinin tullantıları, süd və süd kombinatınıntullantıları, tut ipəkqurdunun
kukolkası və s. heyvani yemlərdə çoxlu miqdarda zülal və az miqdarda karbohidratlar olur. Heyvani yemlərdə sellüloza olmur.
Yağın miqdarı ətin keyfiyyətindənasılı olaraq geniş dairədə dəyişilir.
Ət yemlər – xam ət (əzəə), qan, üyüdülmüş təzə sümük unu, mədə-bağırsaq və digər daxili orqanlar, ətraflar və s. ət yemlərə aid edilir.
Xam ətdə (əzələdə) 25-30% quru maddə və 75-80% su olur. Ət zülal ilə zəngindir. Quru maddənin 70%-ni, xam ətin 17-21%-ni zülal təşkil edir. Ətin zülalı bioloji cəhətdən tamdəyərlidir.
Sümük cəmdəyin mineral tərkibli hissəsi olsa da, ət cəmdəyinin orta hesabla 25%-ni təşkil edir. Sümüyün miqdarı heyvanın köklük dərəcəsindən asılı olaraq cəmdəyin 17-32%-ni, canlıkütlənin 7-10%-ni təşkil edir.
Qan. Müxtəlif növ kənd təsərrüfatı heyvanlarının kəsilməsi zamanı külli miqdarda qan əldə olunur ki, bu da vəhşi heyvanların
yemləndirilməsində yüksək keyfiyyətli yem hesab edilir.At və qaramaldan 15 kq-a, qoyun və donuzlardan 4-8 kq-a qədər qan əldə olunur. 100 qram qan 76 kkal enerji verir. Qan bişirilmədən xam halda vəhşilərə yedizdirilməlidir.
Balıq yemləri. Balıq ətinin kimyəvi tərkibi balığın növündən, ilin fəslindən, balığın tutulma yerindən və s. asılı
olaraq çox dəyişilir. Xam balıq ətində 12-20% zülal, 0,3-13%-ə qədər yağolur. Nisbətən aşağı keyfiyyətli balıq yemlərinin 100 qramında orta hesabla 17 qram zülal, 1,5 qram yağ olur. Belə qidanın enerji dəyəri 83 kal-yə bərabərdir.
Balığın bişirilməmiş xam farş halında, digər yemlərlə qarışdırılmış formada vəhşilərə yedizdirilməsi həzm prosesini yaxşılaşdırır.
Ət və balıq sənayesinin tullantılarının quru məhsulları. Vəhşi heyvanların yemləndirilməsində xam heyvani yemlərdən başqa ət və balıq sənayesi
tullantılarının quru qalıqlarından – ətunu, balıq unu, sümük unu, qan unu və s. istifadə olunur. Belə quru qalıqların kimyəvi tərkibi və qidalılıq dəyəri bir-birindən kəskin fərqlənirlər. Məsələn, sümük unu mineral maddələrlə zənginolduğu halda, ət unu protein və yağlarla zəngindir. Bu da onun qidalılıq dəyərinə müsbət təsir göstərir.
Ümumi standart tələblərə görə ət və balıq sənayesi tullantılarının quru qalıqları kimyəvi tərkibinə görə aşağıdakı kimi olur.
Ət və balıq sənayesi tullantılarının quru
qalıqlarının kimyəvi tərkibi, %
Quru qalıq, un |
Nəmlik |
Yağ |
Zülal |
Kül |
Xörək duzu |
Ət-sümük unu |
10 |
12,0 |
50 |
26 |
4 |
Qan unu |
10 |
1,5 |
80 |
5 |
3 |
Balıq unu |
12 |
7,0 |
50 |
30 |
4 |
Normadan yüksək nəmlik məhsulun saxlanma müddətini və keyfiyyətini aşağı salır, məhsulun qızışmasına və xarab
olmasınasəbəb olur. Standart tələblərə görə 100 qram ət-sümük ununun qidalılıq dəyəri 285 kkal, balıq unu – 255 kkal, qan unu- 350kkal olur.